Ik herinner me dat ik als leerkracht (en als trainer) altijd een beetje gespannen was zo vlak voor de start van het nieuwe schooljaar. Ik sliep onrustig en er bekroop mij ook een onrustig gevoel en daar kwamen dan onrustige gedachten bij. (Waarschijnlijk werkte het andersom, maar dat wist ik toen nog niet). “Kan ik het nog wel”, “zal het wel goed gaan”, “gaat het me lukken”. Ik had ook altijd ergens wel een droom dat de kinderen zeker niet gingen doen wat ik graag wilde.
Hoe is dat bij jou? Heb jij bepaalde dromen die jaarlijks terugkomen?
Formingsfase
En dan is er het moment van binnenkomen. Alles staat klaar. Mogen de kinderen zelf een plek uitkiezen of heb je naambordjes op de tafel geplakt? Waar sta jij? Hoe ontvang je ze? Groepsvorming is begonnen!
Dit is de fase van de kat uit de boom kijken. Het is de eerste fase waar een groep doorheen gaat. Het is de fase waarin er allerlei vragen in de hoofden van de kinderen zitten: Wie zitten er in mijn klas? Wie zijn er bij gekomen dit jaar? Hoe zal de meester of de juf zijn? Hoe gaan we hier met elkaar om? Wat mag wel en wat mag niet?
Ik herinner me dat mijn dochter twee jaar dezelfde leerkracht had. Aan het begin van het tweede jaar zei ze dat ze het fijn vond dat ze dezelfde juf had als vorig jaar, “ dan weet ik tenminste al hoe alles werkt, mam en hoef ik niet zo te wennen”.
Het was via haar dat ik me realiseerde dat er voor een kind veel meer speelt dan alleen maar de andere leerlingen. Leerkrachten realiseren zich dit (ook) niet altijd. Veel kinderen willen weten hoe het werkt.
• Waar kom ik te zitten in de klas? Wie zal er naast me zitten? Vind ik die persoon wel aardig? Vind die persoon mij wel aardig?
• Waar liggen de boeken, schriften etc
• Wat zijn de afspraken? Wat mag wel zelfstandig en wat mag niet zelfstandig? Mag ik zelf naar de WC gaan of moet ik dat vragen?
7 tips voor de eerste week
1. Besteed aandacht aan wie jij bent! Stel je zelf voor. Wie ben jij? Waar hou je van? Wat is jouw hobby? Wat is jouw passie? Wat doe je graag? Hoe woon je? Hoe leef je? Wat heb jij in de vakantie gedaan? Kun je daar iets van laten zien?
2. Besteed aandacht aan elkaar, aan kennismaking, aan vakantieverhalen, aan wat kinderen allemaal hebben meegemaakt, gedaan. Hang een landkaart op in de klas, hang er foto’s in waar kinderen geweest zijn en wandel zo de komende dagen eens door de wereld. Hier kun je misschien wel allerlei wervormen aan verbinden die je kunt linken aan Aardrijkskunde.
3. Besteed aandacht aan de verschillen. Sommige kinderen zijn twee keer op vakantie geweest, sommige kinderen helemaal niet. Negeer het niet. Sommige kinderen zijn onderdeel van een samengesteld gezin, andere kinderen van een eenoudergezin. Wees een OEN: Open, Eerlijk en Nieuwsgierig.
4. Doe veel kennismakingsactiviteiten. Zorg dat kinderen elkaar leren kennen; dus veel rouleren van tweetallen. Welke hobby’s hebben kinderen? Zijn er bijvoorbeeld kinderen die hebben gesnorkeld? Of hebben gedoken? of….Kun je dat de klas in halen? Hoe kun je dat koppelen aan leerstofinhouden?
5. Besteed aandacht aan hoe het bij jou werkt in de klas. Wat mogen ze wel en wat mogen ze niet bij jou? Maak het zichtbaar voor ze zodat ze bij twijfel even kunnen kijken.
6. Laat ze een verhaal schrijven waarin ze terugkijken op dit schooljaar. Ze stellen zich voor wat ze met elkaar hebben meegemaakt, welke fijne dingen ze beleefd hebben met elkaar, maar ook welke nare dingen er gebeurd zijn en hoe ze dat op een goede manier met elkaar hebben opgelost.
7. Wees je voortdurend bewust van je eigen waarden en normen en wat je wel en niet OK vindt. Benoem gewenst gedrag van kinderen en ook wat het effect daarvan op jou of de groep is. Wees voelbaar en zichtbaar aanwezig. Maak gebruik van je ‘Pedagogische Tact’, door het NIVOZ gedefinieerd als ‘op het goede moment het juiste doen, ook in de ogen van het kind’. Dat is een mooie uitnodiging voor het komende schooljaar.
Maak het Verschil! Wees het Verschil!
Voor sommige scholen is het dit jaar anders. Zij beginnen met een herdenkingsceremonie. Leerkrachten en kinderen die in de MH17 zaten en niet terugkeren op school of in de groep. Hier gaan afscheid nemen en opnieuw beginnen hand in hand. Ik wens jullie veel sterkte, wijsheid en verbinding.
Heb jij mooie werkvormen die je gebruikt in de eerste week? Of mooie herinneringen aan werkvormen uit jouw Basisschool-tijd?
Laat dan hieronder een reactie achter en deel ze met ons!
En verder: DEEL dit artikel met jouw netwerk, door op de Tweet, Like, Share of Google+ knoppen te klikken, zodat ook de mensen in jouw netwerk kennis kunnen maken met Klasse(n)Kracht.
Klasse(n)Kracht 
Zo herkenbaar dit! Ik heb het zelfs een keer gehad met een team VMBO Praktijkonderwijs. Ik droomde dat ze buiten gingen basketballen en gewoon niet meer terug kwamen! hahaha!
Dank voor je bijdrage! Ik ga ze opnemen in het 102 werkvormen boek voor Groepsvorming!
Ja..ik droom altijd dat kinderen de klas overnemen…doodeng! In het echt gelukkig nooit gebeurd;)
Ik laat de kids de eerste dag altijd op volgorde van het alfabeth staan..” waarom dan juf? Doe maar gewoon, kind”. Ik ga kijken met pen en papier en ik noteer in een kolom wie de boel gaat sturen..wie zich letterlijk LAAT verplaatsen… Wie zich NIET laat sturen…wie afwacht… En ik bespreek dit daarna..wat zij denken dat hun rol is in de klas. Dit is vaak heel verrassend..het woordje “leider” heeft vaak een negatieve klank,maar we kunnen niet zonder leiders en volgers. En dan kijken of we bij beide groepen meteen een doel kunnen stellen hoe je een goede leider bent en een volger ook verschillende kanten mag hebben.
Daarnaast is een hele leuke: schrijf een “geheimpje” over jezelf op ( bijv.toen ik klein was had ik met rode verf de muur van mijn kamer beklad. Of..later wil ik… geen naam erop..juf doet ook mee.Alles in een bak en iedere dag trekt de juf een paar lootjes en leest ze voor. Dan komt het raden: van wie zal dat zijn? Als je er na 3 x niet achterkomt mag de eigenaar opstaan en er over vertellen. Erg leuk!